نوجوانان را بهتر بشناسیم
نوجوانی دوره ای است منحصر به فرد که اگر شناخت کافی نداشته باشیم مشکلاتی را تجربه خواهیم کرد لذا در ابتدا بیاییم نوجوانان را بهتر بشناسیم
دوره نوجوانی ویژگیهایی دارد که نمی شود گفت خوب است یا بد؛
اما این دوره رشدی، برای چند گروه مشکلاتی ایجاد می کند:
- والدین و سایر اعضای خانواده
- نوجوان
- مدرسه
- همسالان
سراسر این دوره مشکل نیست؛ بلکه ویزگیهای مثبتی هم دارد.
رشد شناختی و فکری به نسبت دوره کودکی تغییر می کند.
انتزاعی تر می شود، نوجوانان مسائل را بهتر تجزیه و تحلیل می کنند اما لزوما با انعطاف پذیری در مدیریت رفتار، همراه نیست.
به همین دلیل مشاوره خانواده ضرورت پیدا می کند.
دلایل ضرورت استفاده از مشاوره خانواده برای نوجوان
کسب مهارتهای رفتار با نوجوان از طریق مشاوره به دلایل زیر واجب است:
- به دلیل برخی ویژگیها، مثل لج بازی، نپذیرفتن حرف والدین و بسیاری دیگر دیدگاه شخص سوم(مشاور) معمولا از سوی نوجوان پذیرفتنی تر است.
- وقتی بچه ها به سن نوجوانی می رسند احتمال درگیری با خانواده و تحریک والدین به مشاجره، زیاد است.
- ریسک رفتارهای پرخطر در این دوره سنی افزایش می یابد.
- افت تحصیلی شایع است.
- مسائل شخصی مثل بی نظمی، والدین را شاکی می کند.
- تغییرات جدید در رفتارها و عادتهای جدید، به موضوعی مورد مناقشه تبدیل می شود.
(مثل خواب زیاد، یا بی خوابی، کم اشتهایی یا پراشتهایی، تعریـق زیاد و اهمیت ندادن به نظافت شخصی)
غالبا مشاهده شده خانواده ها از همه ی تغییاتی که پیش می آید شاکی می شوند.
گویی مایل هستند همه مسائل حل شود که متاسفانه امکان پذیر نیست.
برخی از نشانه ها با تغییرات رشدی بهتر می شود؛ اما اینکه چقدر طول می کشد، مشخص نیست.
رفتارهای پرخطر در دوره نوجوانی
نوجوانان بیشتر در معرض تجربه تغییرات سریع رفتاری هستند.
و بنا به شواهد پژوهشی امکان اینکه آنها در این دوره رشدی ریسکهای خطرناکی شوند، وجود دارد.
به دلیل اینکه بخشی از مغز که مسئول کنترل رفتارهای پرخطر هست در این دوران رشد کاملی ندارد، تاکید شده که حتما پیامدهای مواجهه با برخی انتخابها برای نوجوان توضیح داده شود.
کار روی نوجوان جایی سخت می شود که بزرگترها بخواهند با امر و نهی این آموزش را انجام دهند.
نوجوان با امر و نهی و پاسخهای قاطع دادن، میانه خوبی ندارد.
اگر در جواب کارهای آنها فقط مخالفت کنید، اوضاع بدتر می شود.
سیاست در پاسخ دادن ، داشته باشید. برای همین است توصیه می شود از مشاوره خانواده استفاده کنید.
شاید شما والدین در دوره کودکی راحت تر می توانستید به کودک خود جواب مثبت یا منفی بدهید.
اما این دوره فرق می کند.
و پیش از هر پاسخ بهتر است تامل کنید؛ به این فکر کنید پاسخ شما چه تغییری طی امروز و فردا در رفتار نوجوان ایجاد می کند.
اصلا مطمئن هستید روشی که پیش گرفته اید، موثر است؟
دوستان نوجوان
نوجوان شما در مدرسه یا محله دوستانی برای خود پیدا می کند.
و دیر یا زود می خواهد با آنها بیرون برود.
شما چه می کنید؟
آیا از آن دست خانواده هایی هستید که چون دوستان فرزندتان را نمی شناسید، به او اجازه بیرون رفتن نمی دهید؟
تا کی؟
شک نکنید، چیزی را حل نمی کند.
آیا تا به حال شده دوستان فرزندتان را به منزل دعوت کنید و مهمانی بگیرید؟
چند دفعه؟
یقین داشته باشید این بهترین گزینه است، و هر چه بیشتر بهتر.
آنقدر معاشرت را زیاد کنید که خودتان از دوستان این جمع شوید، آن وقت بهتر می توانید روی فرزندتان تاثیر بگذارید و او هم منعطف تر می شود.
مساله نظم شخصی در دوره نوجوانی
از بیرون که می آید لباسش را یک گوشه پرت می کند…
مسواک را باید به زور دستش بدهم…
رختخوابش را جمع نمی کند…
ظرف غذا را به داخل اتاقش می برد، و به آشپزخانه برنمی گرداند، گاهی انبوهی از ظرف غذا روی هم انباشته شده…
موضوع نظم شخصی از مهم ترین مسائلی است که والدین و نوجوان بر سر آن بحث دارند.
گاهی باید برای تغییر چنین مسائلی دنبال راهکارهای رفتاری بود و حتی نیاز است به گونه ای از راهکارها استفاده کرد که از مواجهه مستقیم خودداری شود.
مثلا شاید لازم باشد موقتا تعدادی ظرف دم دستی در آشپزخانه گذاشت و مابقی را جمع کرد
و چند تا را اختصاص به فرزند داد و تعدادی را برای استفاده خودمان در کابینتی گذاشت.
و به این طریق بفهمانیم که اگر ظرفهایت تمام شود، چیزی نیست که داخل آن غذا بخوری، پس خودت آنها را به موقع برای شستن به آشپزخانه بیار.
منظور از این مثال در زمینه مهارتهای رفتار با نوجوان این است که توانایی خودمان را باید بالا ببریم
و بتوانیم به جای مواجهه مستقیم و رو در رو برای هر مساله ای از روشهای دیگر استفاده کنیم.
منظور از مواجهه مستقیم با نوجوان این است که با او مستقیما بحث کنیم که:
چرا کثیف کردی…
تنبلی….
چرا و چراهای بسیار
که می دانیم نوجوان هم آماده است تا با ما لجبازی بیشتری کند.
توصیه می کنیم برای دریافت راهنمایی بیشتر از خدمات روانشناسی مرکز مشاوره شرق تهران در زمینه مشاوره تخصصی نوجوان استفاده کنید.
