چگونه نسبت به خود کمتر قضاوت کننده باشیم؟
اگر می خواهید بدانید چگونه نسبت به خود کمتر قضاوت کننده باشیم؟ یکی از راههای آن این است که ببینیم چگونه خود و ویژگی های شخصیتی خود را برای دیگران توصیف می کنید؟ وقتی به قوی ترین خصوصیات خود فکر می کنید چه چیزی به ذهنتان می رسد!!؟
همه ما فرصت هایی داریم که خودمان را برای دیگران توصیف کنیم.
اینکه کدام ویژگی‌ها را برجسته می‌کنید ممکن است به شرایط بستگی داشته باشد؛ یعنی طوری که در یک مصاحبه شغلی خود را توصیف می کنید ممکن است فرق کند با زمانی که برای دوستان تان خود را توصیف می کنید.
آنچه مهم است نه تنها این است که ما چه می گوییم، بلکه این است که چگونه آن ویژگی ها را قضاوت می کنیم.
به عبارت دیگر، بسته به اینکه یک ویژگی «خوب» یا «بد»، را یک نقطه قوت یا ضعف در نظر بگیرید، می‌تواند بر احساس شما نسبت به خودتان و انتخاب‌هایی که در زندگی‌تان انجام می‌دهید تأثیر بگذارد.
ما برخی از احساسات را به عنوان خوب یا بد قضاوت می کنیم
(به عنوان مثال، شاد = احساس خوب، غم و اندوه = احساس بد).
این دسته بندی خوب در مقابل بد، گاهی نمونه ای از تفکر سیاه و سفید است.
شاید غم و اندوه احساس بدی نباشد، شاید جور دیگری به ما کمک کند و برایمان مفید باشد!
تفکر سیاه و سفید
تفکر سیاه و سفید تمایل به دیدن همه چیز به یک شکل در مقابل دیگری است.
به آن تفکر “همه یا هیچ” نیز گفته می شود و نوعی تحریف شناختی است.
وقتی نوبت به توصیف یک انسان می‌رسد – چه خودتان باشید چه شخص دیگری – این نوع الگوی تفکر می‌تواند محدود کننده و غیر مفید باشد.
باعث می شود ما جنبه های دیگر فرد را نبینیم.
شاید به ما یاد داده اند که قضاوت کنیم.
بسیاری از ما در خانواده ای قضاوت کننده و منتقد بزرگ شدیم، بنابراین قضاوت را زود یاد گرفتیم.
والدین ما ممکن است به سرعت به عیب های ما اشاره کنند یا مدام از آنها غیبتِ دیگران را شنیده باشیم.
بدون اینکه متوجه باشیم، یاد گرفتیم که روی نکات منفی تمرکز کنیم و به آن اشاره کنیم؛
چون سالها در خانواده بازگو شده.
چرا برخی صفات را خوب یا بد می دانیم؟
ما به چند دلیل ویژگی های شخصیتی را در این دسته بندی های خوب و بد مورد قضاوت قرار می دهیم.
اول، ویژگی های خاصی مورد تحسین و ارزش گذاری جامعه قرار می گیرند.
مثل نظم، با ادب بودن و… یا مثلا از شما به خاطر “سخت کوش” بودن در محل کار یا مدرسه همواره قدردانی شده
بنابرابن این ویژگی در ما تقویت می شود.
دوم، عوامل اجتماعی و فرهنگی در تعاریف ما از خوب یا بد بودن نقش دارند.
محیط‌هایی که در آن زندگی می‌کنیم برای ویژگی‌های خاصی بالاتر از دیگر ویژگی ها ارزش قائل می‌شوند.
مثلا محیط کار شما ایجاب می کند کمالگرا باشید و این خوب تلقی می شود اما همین ویژگی در خانواده و جمع دوستان بد تلقی می شود.
شاید اگر همسرتان هم کمالگرا باشد، باز هم خوب ارزیابی شود در غیر این صورت مورد انتقاد قرار می گیرید.
این تفاوتها اول از همه روی خودگویی ما تاثیر می گذارد؛ یعنی با خودمان چه می گوییم؟ دوم همین موضوع، قضاوت را ایجاد می کند.
باز هم درباره خودمان یا دیگران.
و این قضاوتها و خودگویی هایی که معمولا منفی است ما را دچار استرس و مشکلات عدیده ای می کند.
رویکرد جایگزین چیست و چگونه می‌توانیم آن را در زندگی خود به کار ببریم؟
بپذیرید که خلاص شدن از شر همه قضاوت ها ممکن نیست
از آنجا که قضاوت یک کار عادی است که همه ما به طور خودکار انجام می دهیم، چیزی نیست که بتوانیم آن را خاموش کنیم.
در حالی که می‌توانید قضاوت‌های منفی‌ای را که درباره دیگران و دنیای اطرافتان می‌کنید کاهش دهید، احتمالاً نمی‌توانید تمایل خود به قضاوت را به طور کامل متوقف کنید.
منطقی‌تر است که قضاوتها را بررسی کنید و به جایی برسید که آنقدرها قدرتی بر زندگی شما نداشته باشند.
با افرادی که متفاوت از شما هستند تعامل داشته باشید
جمله مهمی وجود دارد که می گوید:
“اگر بتوانید کسی را درک کنید، می توانید او را دوست داشته باشید.”
و من هم جور دیگری می گویم: اگر بتوانید کسی را درک کنید، قضاوت نمی کنید.
آشنایی با افراد با پیشینه‌ها، فرهنگ‌ها، سنین، قومیت‌ها، عقاید و غیره مختلف، به شما کمک می‌کند تا درک بیشتری از اینکه از کجا آمده‌اند، چه آداب و رسومی دارند و چرا چنین و چنان رفتار می کنند، بدست آورید.
و در نتیجه کمتر قضاوت کنید.
یاد بگیرید که با ذهن باز و پذیرش بیشتر به خودتان نزدیک شوید
هنگامی که متوجه می شوید در مورد خودتان قضاوت می کنید یا وارد تفکر سیاه و سفید می شوید، این سوالات را از خود بپرسید:
آیا این شیوه تفکر در حال حاضر برای من جواب می دهد؟
دوست دارم چگونه به این وضعیت نزدیک شوم؟
حالا می خواهم چه احساسی نسبت به خودم (یا شخص دیگری)داشته باشم؟
جور دیگری هم می شود به شخصیت خودم نگاه کنم؟
به خودتان چه می گویید؟
در پایان هر روز چند دقیقه کوتاه وقت بگذارید و از خودتان بپرسید امروز با خودم چه چیزهایی گفتم؟(درباره خودم و دیگران)
ببینید چقدر با خود دوستانه حرف زدید یا خود را مورد سرزنش و قضاوت قرار دادید.
این تمرین هم کمک می کند تا از روزهای بعد بیشتر دقت کنید و خودگویی های مثبتی را انجام دهید.
